Działalność nierejestrowana to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która zyskuje na popularności w Polsce. Jest idealna dla osób, które chcą rozpocząć małą działalność bez formalności związanych z rejestracją firmy. W tym artykule omówimy, czym jest działalność nierejestrowana, jakie są jej zalety i wady oraz jak ją założyć.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana, nazywana również działalnością nierejestrową, to forma działalności gospodarczej, która nie wymaga rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest regulowana przez Ustawę o Prawie Przedsiębiorców z 2018 roku. To rozwiązanie jest skierowane głównie do osób, które chcą rozpocząć mały biznes bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane procedury rejestracyjne i ponoszenia kosztów związanych z prowadzeniem pełnej działalności gospodarczej.

Definicja działalności nierejestrowanej:
Działalność nierejestrowana to działalność prowadzona przez osobę fizyczną, której przychody miesięczne nie przekraczają 50% minimalnego wynagrodzenia. Na rok 2024 minimalne wynagrodzenie wynosi 4242 zł brutto, co oznacza, że maksymalny miesięczny przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 2121 zł brutto. Przekroczenie tego limitu zobowiązuje do zarejestrowania działalności w CEIDG.

Podstawa prawna:
Podstawą prawną regulującą działalność nierejestrowaną jest Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo Przedsiębiorców. W ustawie tej zawarto szczegółowe przepisy dotyczące działalności nierejestrowanej, w tym warunki, jakie należy spełnić, aby móc ją prowadzić, oraz obowiązki i prawa osób prowadzących taką działalność.

Kryteria prowadzenia działalności nierejestrowanej:
Aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, należy spełnić kilka kluczowych warunków:

– Brak rejestracji w CEIDG: Osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną nie jest zobowiązana do rejestrowania swojej działalności w CEIDG.
Ograniczenie przychodów: Jak wspomniano wcześniej, miesięczne przychody z działalności nierejestrowanej nie mogą przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia.

– Brak wcześniejszej rejestracji: Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie może prowadzić działalności gospodarczej jako zarejestrowana firma w okresie ostatnich 60 miesięcy przed rozpoczęciem działalności nierejestrowanej.

– Legalność działalności: Działalność nierejestrowana musi być zgodna z przepisami prawa i nie może obejmować działalności, która wymaga koncesji, zezwoleń lub licencji.
Charakterystyka działalności nierejestrowanej:

Działalność nierejestrowana jest często wybierana przez osoby, które prowadzą drobne usługi, takie jak korepetycje, naprawy, rękodzieło, czy sprzedaż własnoręcznie wykonanych produktów. Jest to idealne rozwiązanie dla osób, które chcą przetestować swój pomysł na biznes bez ponoszenia dużych kosztów i ryzyka związanego z pełną rejestracją działalności gospodarczej. Działalność nierejestrowana może być również sposobem na dodatkowy zarobek dla osób pracujących na etacie, studentów, czy emerytów.

Zalety i wady działalności nierejestrowanej

Zalety:

Brak obowiązku rejestracji w CEIDG: Jedną z największych zalet działalności nierejestrowanej jest to, że nie wymaga ona rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Dzięki temu przedsiębiorca oszczędza czas i unika skomplikowanych formalności administracyjnych. Brak rejestracji oznacza również brak konieczności posiadania numeru REGON czy NIP oraz brak potrzeby opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, co znacznie obniża koszty prowadzenia działalności.

Prostota rozliczeń: Działalność nierejestrowana cechuje się uproszczonymi zasadami rozliczeń podatkowych. Osoba prowadząca taką działalność jest zobowiązana jedynie do prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca musi jedynie notować swoje przychody i uwzględniać je w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36. Brak konieczności prowadzenia pełnej księgowości jest ogromnym ułatwieniem, szczególnie dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem.

Niskie ryzyko finansowe: Prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z minimalnym ryzykiem finansowym. Przedsiębiorca nie ponosi wysokich kosztów związanych z rejestracją firmy, opłacaniem składek ZUS czy prowadzeniem pełnej księgowości. Dzięki temu może przetestować swój pomysł na biznes w praktyce, bez dużych inwestycji finansowych. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które nie są pewne, czy ich pomysł biznesowy będzie przynosił oczekiwane dochody.

Elastyczność: Działalność nierejestrowana daje dużą elastyczność w prowadzeniu biznesu. Przedsiębiorca może swobodnie zmieniać zakres swojej działalności, dostosowywać ją do potrzeb rynku i swoich możliwości czasowych. Jest to doskonałe rozwiązanie dla osób, które chcą prowadzić działalność sezonową, hobbystyczną lub dodatkową, obok etatowej pracy.

Wady:

Ograniczenie przychodów: Największym ograniczeniem działalności nierejestrowanej jest limit przychodów. Miesięczny przychód nie może przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia. W roku 2024 limit ten wynosi 2121 zł brutto miesięcznie. Przekroczenie tego limitu obliguje przedsiębiorcę do zarejestrowania działalności gospodarczej, co wiąże się z dodatkowymi formalnościami i kosztami. Ograniczenie to sprawia, że działalność nierejestrowana jest odpowiednia głównie dla małych, niszowych biznesów, które nie generują wysokich przychodów.

Brak możliwości wystawiania faktur VAT: Przedsiębiorca prowadzący działalność nierejestrowaną nie może wystawiać faktur VAT, co może być problematyczne w przypadku współpracy z firmami, które preferują taką formę rozliczeń. Brak możliwości wystawiania faktur VAT ogranicza również możliwości rozwoju biznesu, szczególnie jeśli planuje się współpracę z większymi klientami.

Ograniczone możliwości rozwoju: Działalność nierejestrowana, ze względu na ograniczenie przychodów, ma ograniczone możliwości rozwoju. Przedsiębiorca, który chce rozwijać swój biznes i zwiększać przychody, będzie musiał w pewnym momencie zarejestrować działalność gospodarczą i przejść na pełną księgowość. Rejestracja działalności wiąże się z dodatkowymi formalnościami i kosztami, które mogą być barierą dla małych przedsiębiorców.

Brak ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego: Prowadząc działalność nierejestrowaną, przedsiębiorca nie jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Oznacza to, że nie ma on prawa do świadczeń z tytułu choroby, macierzyństwa czy emerytury. W przypadku, gdy działalność nierejestrowana stanowi jedyne źródło dochodu, przedsiębiorca powinien rozważyć dobrowolne opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, aby zapewnić sobie dostęp do opieki zdrowotnej.

Jak założyć działalność nierejestrowaną?

Krok 1: Sprawdzenie kryteriów
Przed rozpoczęciem działalności należy upewnić się, że spełnia się wszystkie warunki: miesięczne przychody nie mogą przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia, a działalność nie może być prowadzona wcześniej jako zarejestrowana firma.

Krok 2: Rozpoczęcie działalności
Działalność nierejestrowana nie wymaga formalnej rejestracji. Wystarczy rozpocząć wykonywanie działalności, pamiętając o prowadzeniu uproszczonej ewidencji przychodów.

Krok 3: Rozliczenia podatkowe
Przychody z działalności nierejestrowanej należy uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36) jako przychody z innych źródeł. Można również zdecydować się na rozliczenie ryczałtem.

Krok 4: Obowiązki informacyjne
Jeśli przychody przekroczą określony limit, konieczna będzie rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG. Warto również pamiętać o innych obowiązkach, takich jak opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli działalność stanowi jedyne źródło dochodu.

Wnioski

Działalność nierejestrowana to doskonała opcja dla osób, które chcą rozpocząć mały biznes bez zbędnych formalności. Pozwala na przetestowanie pomysłu i zdobycie pierwszych klientów przy minimalnym ryzyku. Warto jednak pamiętać o ograniczeniach przychodów i konieczności rejestracji przy ich przekroczeniu.